گروه فرهنگ و هنر مشرق – از لابه لای دالانی که با بندهای بزرگ کاغذ درست شده می گذرم و پله ها را می روم بالا و به انتهای حجره می رسم. دارم گزارشی از وضعیت بازار کاغذ تهیه می کنم. خواستم نگاه کنم به چه سبب با وجود اینکه کاغذ با ارز دولتی وارد می شه قیمتش دوبرابر شده؟
« خواستم نگاه کنم به چه سبب با وجود اینکه کاغذ با ارز دولتی وارد می شه قیمتش دوبرابر شده؟ «ما بنکدارهای خرده فروش هستیم. خوش اومدی!» روی مجموعه ای از بندهای کاغذ نرخ کاغذها را چسبانده اند. می ایستم که نرخ ها را بخوانم؛ کاغذ تحریر 157هزار تومان. »
» نوسانات نرخ دلار بازار کاغذ را نیز دچار نوسان کرده است. وزارت ارشاد و صنعت و معدن کاغذ را جزء کالاهای ضروری اعلام نموده اند تا با ارز دولتی وارد بازار گردد. با این همه، نرخ کاغذ در چند ماه پیش دوبرابر شده است. همین کاغذ دوبرابر شده هم چندان در بازار موجود نیست و ناشران توان ندارند به سادگی کاغذ مورد احتیاج خود را از بازار خریداری کنند. گرانی کاغذ قدرت ناشران را کم کرده و کم بودن کاغذ امور نشر را مختل کرده است.
جایی که راسته سنتی بازار کاغذ ایران است و نرخ حقیقی کاغذ در حجره های کوچک این خیابان تعیین می گردد. آنهایی هم که در حجره هایشان باز است اغلب کاغذ نمی فروشند. « » « «شما منحصرا فکر می کنی که دولت ارز بده بسه؟ می دونی کاغذ چندماه توی گمرک می مونه؟ می دونی هزینه حمل ونقل چقدر زیادشده؟ کاغذ چهار و دویستی کجاست؟ به من نشون بده برم بخرم.»
کاغذ چهار و دویستی کجاست؟
« «اوضاع کاغذ خرابه، بیمار. » » در گوشه دنج سمت راست از طبقه همکف پاساژ، رضا عزیزی کاغذفروش قدیمی بازار ظهیرالاسلام اولین کسی است که به سوال های ما جواب می دهد. « «گفتند کاغذ تحریر و کاغذ کاهی با ارز دولتی 4200تومانی می آید. 25 من چقدر باید ببرم روی کاغذ تا برایم بصرفد؟ شما در همین پاساژ بگرد. شما الان به عنوان بازرگان بروید نگاه کنید توان دارید ارز بگیرید یا نه.»
» مساله بازار کاغذ شاید منحصرا ورود کاغذ تحریر و کاهی با ارز دولتی نباشد. وقتی بقیه کاغذهای موجود در بازار چندبرابر شده اند طبیعی است که نرخ کاغذ تحریر و کاغذ کاهی نیز مقداری زیادتر گردد. « «حالا شما فکر می کنید که کاغذ بازار منحصرا کاغذ تحریر است؟ من به عنوان فروشنده کاغذ که همه جور کاغذی می فروشم از مقوای پشت طوسی و گلاسه و شومیز تا کاغذ تحریر و کاغذ کاهی. وقتی بجز کاغذ کاهی که شما برای روزنامه استفاده می کنید و کاغذ تحریر که برای کتاب استفاده می گردد بقیه کاغذها چندبرابر شده چه کار باید بکنم؟ الان من در اسفندماه کاغذ به فروش رسیده ام و چک آن را برای مهرماه گرفته ام. اکنون من چه کار توان دارم بکنم؟ توان دارم کاغذی را جایگزین آن کنم؟ من به عنوان یک کاغذفروش 100تن کاغذ داشتم الان 50 تن کاغذ توان ندارم جایگزین آن کنم.»
کسی به فکر بازار کاغذ نیست
» گرمای کشنده تابستان و خرابی وضعیت معامله، صبر ای برای بازار کاغذ نگذاشته است. « «من از سال55 تا امروز نرخ کاغذ رو برات می گم. کسی به فکر بازار کاغذ نیست.» اظهار کردم کاغذ ما می ره عراق. یعنی کاغذ مستقیما از اینجا به عراق می ره. اون وقت بار کاغذ بازرگان ایرانی باید 3 ماه در بازار بمونه. بعد تعزیرات می آد اینجا در پی من خرده فروش که کاغذ تحریر رو 50تومان گرون تر نفروشم.» « شما کاغذ ایرانی توی بازار خواهید دید؟ کو کاغذ پارس؟ چند وقته توی بازار کاغذ پارس ندیدید؟ به چه سبب کاغذ مازندران در بازار نیست؟ کاغذ مازندران رو صادر می کنند به چین. 4000 اون وقت به چه سبب از کاغذ مازندران استفاده نمی کنند؟ نه گمرک داره، نه معطلی ترخیص داره و نه دلار می خواد اما گرون تر از کاغذ خارجیه. کاغذ وارداتی به صرفه تر بود قبل از این. اکنون با این نرخ دلار کاغذ وارداتی هم گرون شده.» .. 6000 6000تن کاغذ در انبارش در شورآباد دارد. اکنون من اگر دو بند زیادتر یا کمتر به فروش برسانم بازار به هم می ریزه؟»
تو این خیابان کسی ارز نگرفته
اکنون من اگر دو بند زیادتر یا کمتر به فروش برسانم بازار به هم می ریزه؟» مقصد آخرم حجره ای در انتهای راسته کاغذفروشان است. مالک مغازه 25سال است که در بازار کاغذ حجره دارد. « دیگران از بیرون ارز گرفتند ولی من توی ظهیرالاسلام کسی رو نمی شناسم که ارز دولتی گرفته باشه برای کاغذ. بعدش به چه سبب همگانی دادن به بازار کاغذ؟ مگه هزینه کاغذ در نرخ تموم شده کتاب چقدره؟ شما هیچگاه حساب کردید؟ زیر 5درصد. اگر نرخ کاغذ بالا بره نرخ تموم شده کتاب چقدر بالا می ره؟»
اگر نرخ کاغذ بالا بره نرخ تموم شده کتاب چقدر بالا می ره؟» خیابان ظهیرالاسلام را در صلات ظهر مرداد بالا می روم. بازار نیمه تعطیل دیگر تعطیل شده است. وزیر ارشاد از کشف 700تن کاغذ احتکار شده به اعتبار 10میلیارد تومان خبر داده است. پس سخن های انسان های کف بازار کاغذ بیراه نبوده است.
گرانی کاغذ ناشران را بیچاره کرده است
یحیی ساسانی، مدیر نشر افکار می گوید: «10درصد گرانی کاغذ هم مصیبت است. اما نرخ کاغذ بیشتر از 100درصد افزایش پیدا نموده است. وقتی نرخ کاغذ در بازار در کمتر از یک سال به دو برابر رسیده آیا توان ناشران برای چاپ کتاب کم نمی توان؟ با مسائل دیگری که بازار نشر دارد توان ناشران برای چاپ کتاب کمتر از یک پنجم گذشته شده است.
اتحادیه کاغذفروشان کاغذ وارد کرده و به بیشتر از دو برابر نرخ دارد می فروشد. عین رخدادی که در بازارهای دیگر نظیر بازار موبایل افتاده اکنون در بازار کاغذ تکرار می گردد. »
دولت اذن بدهد ناشران خودشان کاغذ وارد کنند
» محمود آموزگار، ریاست اتحادیه ناشران و کتابفروشان می گوید: «باید بگویم که اصلا کاغذی که با ارز آزاد به کشور وارد گردیده باشد نداریم. سال گذشته کاغذ با ارز 3800تومان وارد کشور می شده و سال کنونی با ارز 4200تومان وارد می گردد. یعنی اختلاف نرخ در قیاس با سال گذشته باید اندک باشد اما شاهد هستیم که نرخ کاغذ در بازار دوبرابر شده است.
پیشنهاد من این است که وزارت ارشاد نهادهای صنفی حوزه کتاب و نشر را همکاری بدهد و اذن بدهد آنان کاغذ وارد کنند. تعاونی ناشران شهر قم 150تن کاغذ بالک وارد کرده و شاهد هستیم که نرخ کاغذ بالک که الان زیادی برای چاپ کتاب از آن استفاده می نمایند افزایش چندانی پیدا نکرده است. امید دارم این اتفاق برای اتحادیه ناشران و کتابفروشان بیفتد و نیز مجوز واردات کاغذ صادر گردد و از طریق صنف بتوانیم این کاغذها را در میان ناشران توزیع کنیم تا مشکلات پیش آمده رفع گردد. من خودم برای انتشار کتاب در پی کاغذ 100در70 هستم اما الان چند روز است که کاغذ پیدا نکرده ام. نرخ ها خیلی بالاست. کاغذ وارد گردیده اما درست توزیع نمی توان. قرار است نظارت بر بازار کاغذ زیادتر گردد اما این پیشنهادها زیادتر سلبی و بازدارنده است. »
*روزنامه همشهری
